دعـا، چـرا؟
۶ دقیقه
اگر از یک مسیحی آگاه سؤال کنید که یک ایماندار برای رشد روحانی چه باید بکند، بی‌شک بلافاصله پاسخ خواهد داد: "باید کتاب‌مقدس را بدرستی مطالعه کند و به‌طور مرتب هم دعا کند." در شمار گذشته، در همین صفحه، دربار اهمیت مطالعه کتاب‌مقدس سخن گفتیم. بجاست که در این شماره، در زمین اهمیت و نقش دعا در زندگی ایمانداران بحث کنیم. باشد که همگی تشویق شویم تا در این امر رشد کنیم و حساسیت آن را درک کنیم.
تأکید کتاب‌مقدس بر دعا
کتاب‌مقدس، خصوصاً عهدجدید، تأکید بسیاری بر دعا کرده است. کافی است که به چند مورد محض نمونه اشاره کنیم. خداوند ما مسیح فرمود: «می‌باید همیشه دعا کرد و کاهلی نورزید» (لوقا ۱۸:۱). او خود الگوی بسیار خوبی از دعا برای ما بجا گذاشت. او پیش از آغاز رسالتش، ۴۰ روز را در دعا و روزه بسر برد. او در خلوت دعا می‌کرد و حتی شب را در دعا به صبح می‌رساند. پولس نیز می‌فرماید: «با دعا و التماس تمام، در هر وقت در روح دعا کنید» (افسسیان ۶:۱۸).
در دعا چه رخ می‌دهد؟
حال ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا دعا اینقدر مهم است؟ در دعا چه رخ می‌دهد که تا این حد بر اهمیت آن تأکید شده است؟ برای پاسخ به این سؤال، باید دید کتاب‌مقدس، دعا را چگونه تعبیر و تعریف می‌کند. گرچه در کلام خدا تعریفی فرمول‌وار از دعا داده نشده، اما از بررسی آیاتی که در مورد دعا سخن گفته‌اند و با توجه به تجربیات مردان خدا در دعا، می‌توان این نتیجه را گرفت که دعا فرصتی است که طی آن، ایماندار با تمامیت وجودش با خدا تماس حاصل می‌کند و با او ملاقات می‌نماید. در دعا روح انسان باید با خدا تماس حاصل کند. دعای واقعی آن است که انسان بتواند پس از خاتم آن، مانند یعقوب، نو ابراهیم بگوید: «خدا را روبرو دیدم و جانم رستگار شد!» (پیدایش ۳۲:۳۰).
موسی، آن نبی گرانقدر، هر بار که از ملاقات با خدا نزد قوم بازمی‌گشت، چهره‌اش تا مدتی می‌درخشید. در آنجا تمامی وجود او تحت تأثیر وجود خدا قرار می‌گرفت و دگرگون می‌شد. این می‌تواند بهترین تعریف دعا باشد. در دعا باید وجود و طبیعت انسانی ما تحت تأثیر و نفوذ مقدس خدا قرار گیرد و در اثر این تأثیر، متحول و دگرگون شود، طوری که بتدریج، به شباهت طبیعت الهی درآید.
جریان برق اگر از بدن انسان عبور کند، قطعاً آن را تکان داده، بر آن تأثیر خواهد گذارد. در دعا نیز باید قدرت حضور خدا، وجود انسان را فرا گیرد و بر آن تأثیر بگذارد. ما باید در دعا خدا را ملاقات کنیم. روح ما باید او را لمس کند و در اثر این تماس، دگرگون شویم.
وجود ما از خاک است و مادی؛ خدا روح است و غیرمادی. اگر می‌خواهیم به شباهت او درآییم، لازم است که در دعا از مرز ماده پافراتر بگذاریم و روحمان با روح او ملاقات کند. در دعا باید انسانیت تازه‌ای را که از مسیح دریافت کرده‌ایم، از منبع قدرت الهی تغذیه کنیم.
در کلام خدا، چنین ملاقاتی و چنین تماسی، دعا نامیده می‌شود. اگر ایمانداری دعا کند و پس از برخاستن از دعا همان شخصی باشد که پیش از دعا بود، باید بداند که با خدا ملاقاتی نداشته و دعایش، دعای واقعی نبوده است.
نتایج اینگونه دعا
فقط چنین دعایی است که خدا را خشنود می‌سازد. فقط به چنین دعایی است که خدا پاسخ می‌دهد. فقط چنین دعایی است که می‌تواند مسیر رویدادها را تغییر دهد. وقتی خدا بر آن شد که قوم اسرائیل را به‌خاطر گناهشان، از میان بردارد، فقط به‌خاطر دعای موسی بود که تصمیم خود را تغییر داد. پولس در افسسیان ۳:۲۰ می‌فرماید که خدا قادر است که «بکند بی‌نهایت زیادتر از هر آنچه بخواهیم یا فکر کنیم.» چنین دعایی اگر آمیخته به زندگی مقدس ما باشد و همچنین برطبق اراده و خواست خدا باشد، قادر است مسیر رویدادها را تغییر دهد. مسیح فرمود: «آمین، آمین به شما می‌گویم که هر آنچه از پدر به اسم من طلب کنید، به شما عطا خواهد کرد... بطلبید تا بیابید و خوشی شما کامل گردد» (یوحنا ۱۶:۲۳ و ۲۴). چقدر شیرین و اطمینان‌بخش است که انسان دریابد که خالق تمام هستی و کسی که هم امور تحت سلطه و اختیار اوست، سخنان و درخواستهای او را می‌شنود!
در چنین دعاها و ملاقاتها با خداست که روح‌القدس فرصت می‌یابد انسانیت درونی ما را با قوت الهی زورآور سازد. در چنین دعاهایی است که او باطن ما را روزبروز تغییر می‌دهد و دگرگون می‌سازد تا هر روز بیشتر شبیه منجی‌مان عیسی مسیح گردیم. در طول چنین دعاها و تماس‌هایی با خداست که روح خدا ما را از قید و بندهای نفس آزاد می‌سازد. در چنین دعاهایی است که روح‌القدس می‌تواند ما را به جمیع راستی هدایت کند و حقایق الهی را بر ما مکشوف سازد و آنچه را که از کتاب‌مقدس مطالعه کرده‌ایم، برای ما باز کند و قدرت بدهد که آن را در زندگی خود عملی سازیم.
آیا مایلید دعای شما به چنین حالت و مرحله‌ای برسد؟ برای رسیدن به این هدف، همه چیز مهیا است. فقط کافی است با عزمی راسخ، قدم برداریم و کیفیت دعای خود را با آنچه که کلام خدا معین کرده، انطباق دهیم.
اما چگونه دعا کنیم؟
دعا نوعی ورزش است، ورزش روح. به یکباره نمی‌توان به مراحل و مدارج پیشرفته رسید. لازم است جسم ما به دعا عادت کند. لازم است جسم خود را عادت دهیم تا مرتب دعا کند. با تمرین، می‌توان رفته‌رفته بیشتر حضور خدا را در دعا احساس نمود و گرمای آغوش او و تپش قلب مهربان او را حس کرد. در آغاز، ممکن است دعا کاری دشوار و خشک به‌نظر بیاید. ممکن است احساس کنید که در دعا فقط این شما هستید که با خدا سخن می‌گویید. اما در اثر تمرین و نیز در اثر به‌یاد آوردن مفهوم درستِ دعا، خواهید توانست نه فقط سخنان خود را به‌طرز عمیقی به خدا بیان دارید، بلکه صدای شیرین خدا را نیز در عمق وجود خود بشنوید. در این حالت، دعا تبدیل به گفت و گوی دو دوست می‌شود.
بسیاری می‌پرسند که در مسیحیت چگونه باید دعا کرد. می‌پرسند: "فرمول دعا چیست؟" در کتاب‌مقدس فرمولی برای دعا داده نشده است، زیرا خدا طالب این نیست که انسان فرمول‌وار مطالبی را به خدا بیان کند. خدا می‌خواهد انسان مثل یک دلداده به حضور او بیاید و با او درددل کند. این دعایی است که خدا را خشنود می‌سازد.
بااینحال، از دعایی که مسیح به پیروان خود در متی باب ۶ آموخت، می‌توان چنین برداشت کرد که دعا را باید ابتدا با پرستش و ستایش خدا آغاز کنیم. بعد، باید از او شکرگزاری به‌عمل آوریم. بعد از آن، می‌توانیم درخواستهای خود را به حضور او بیاوریم، و سپس گناهانمان را اعتراف و طلب بخشش نماییم. در آخر، شفاعت و دعای برای دیگران را نیز نباید از یاد ببریم. دعای کامل باید شامل تمام این مراحل باشد. اما مهم‌تر از همه اینکه دعا باید به‌طور مرتب صورت گیرد. ایماندارِ هشیار باید هر روز وقت معینی را برای دعا صرف کند.
خوانندگان عزیز، همین الان تصمیم بگیرید که دعای درست و مرتب خود را آغاز کنید. برای رشد روحانی و نزدیک شدن به خدا راه دیگری نیست. همین الان شروع کنید.