این روزها به‌دفعات در رسانه‌های خبری می‌خوانیم و می‌شنویم که پاپ جدید کماکان سیاست پاپ ژان پل دوم را ادامه خواهد داد و از جمله بر ممنوعیت استفاده از وسایل کنترل بارداری تأکید خواهد ورزید. احتمالاً بسیاری از خوانندگان ایرانی که شاید تاکنون چندان با جزئیات سیاست‌های واتیکان آشنایی نداشته‌اند و اخبار مربوط به وقایع اخیر را تنها از دور دنبال کرده‌اند، از اینکه اساساً کلیسای کاتولیک در مورد بکارگیری وسایل پیشگیری از بارداری چنین موضعی دارد به حیرت افتاده باشند.

بنابراین بد نیست ببینیم براستی دیدگاه مسیحیت در مورد این موضوع چیست؟ آیا مسیحیان مجازند از وسایل کنترل بارداری استفاده کنند؟ کتاب‌مقدس در این باره چه می‌گوید؟ و آیا اساساً مسیحیت تعلیم صریحی در این خصوص داده است؟ در این مقاله ‌کوشیده‌ایم دیدگاه‌های مختلفی را که امروزه در مورد این موضوع حساس در محافل مسیحی وجود دارد به اختصار بررسی کنیم و آن وقت قضاوت را به عهدۀ خوانندگان گرامی خواهیم گذاشت تا خود آگاهانه و با هدایت خداوند در این مورد تصمیم بگیرند.

از موضع رسمی کلیسای کاتولیک مبنی بر ممنوعیت استفاده از وسایل کنترل بارداری که بگذریم، باید پذیرفت که در حال حاضر دیدگاه واحدی در خصوص این مسئله در بین مسیحیان وجود ندارد. ظاهراً کلیسا، اعم از کاتولیک و پروتستان و ارتدوکس، تا سال ۱۹۳۰ به‌طور یک صدا استفاده از چنین شیوه‌هایی را دخل و تصرف در کار خدا و بنابراین گناه می‌‌دانست.

در سال ۱۹۳۰، کلیسای انگلیکن در جریان کنفرانس لمبث (Lambeth Conference) تحت فشارهای اجتماعی چنین نظر داد که استفاده از وسایل کنترل بارداری در برخی شرایط خاص بلامانع است. به‌تدریج سایر فرقه‌های پروتستان نیز از همین موضع تبعیت کردند و رفته رفته به‌طور کامل بر این شیوه‌ها صحه گذاشته شد و تنها کلیسای کاتولیک کماکان بر ممنوعیت آنها تأکید داشت. امروزه نظریات موافق و مخالف در این مورد فراوان است و هر گروه نیز در توجیه موضع خود به کتاب‌مقدس استناد می‌کند.

مخالفان استفاده از وسایل کنترل بارداری می‌گویند کتاب‌مقدس هیچگاه متوسل شدن به چنین طرقی را مجاز ندانسته و برعکس، خدا به آدم و حوا دستور داده است که "بارور و کثیر شوید!" فرزندان همواره در کتاب‌مقدس برکتی از جانب خدا خوانده شده‌اند و اوست که تصمیم می‌گیرد چه تعداد فرزند به ما عطا کند. این گروه به ماجرای اونان در پیدایش ۳۸:‏۸ تا ۱۰ اشاره می‌کنند که کوشید مانع از روند تولید مثل شود، و می‌خوانیم که این کار او چنان در نظر خداوند ناپسند آمد که وی را کشت! از نظر مخالفان استفاده از وسایل کنترل بارداری، کلیسا در عصر حاضر در مورد این موضوع مهم مسامحه کرده و با از یاد بردن رسالت دیرین خود، به تعبیری "به مشورت شریران نشسته است."

اگر ارادۀ خدا این است که به ما فرزندانی عطا کند، خود او نیز روزی‌شان را فراهم خواهد کرد و بنابراین ما که هستیم که این برکت او را نپذیریم. مخالفان وسایل پیشگیری از بارداری معتقدند چنانچه زوجی موقتاً قادر به داشتن فرزند نباشند، یا باید در چند روز بارور بودن تخمک از عمل جنسی بپرهیزند، و یا کلاً خویشتن‌داری پیشه کنند که خود یکی از میوه‌های روح‌القدس است.

در پاسخ، مسیحیانی که با استفاده از وسایل کنترل بارداری موافقند می‌گویند که خدا انسان را موجودی عقلانی آفریده و به او آزادی انتخاب داده است تا مسئولانه در مورد زندگی خود تصمیم بگیرد. درست همانطور که ما گرفتن ناخن و کوتاه کردن موهای سرمان را دخل و تصرف در روند طبیعی که خدا مقرر داشته نمی‌دانیم و به‌عنوان گناه محکوم نمی‌کنیم، در مورد فعالیت‌های سایر اعضای بدن نیز نباید چنین تصوری داشته باشیم.

درست است که اعضای تناسلی ما را خدا آفریده و فرایند تولید مثل را او مقدر داشته است، ولی این بدان معنا نیست که خدا شخصاً در تولد هر نوزادی مداخله می‌کند و هر تولدی مطابق خواست و ارادۀ اوست. بی‌تردید تولد فرزندانی که در چهارچوب ازدواج به‌دنیا نمی‌آیند یا نتیجه تجاوز جنسی‌اند، مطابق اراده خدا نیست. گذشته از این، اشتباه است که تنها هدف روابط زناشویی را تولید مثل و آوردن فرزندان بدانیم. خدا زن و مرد را آفرید تا مکمل هم باشند و خواسته‌ها و نیازهای یکدیگر را برآورده سازند، و روابط جنسی جزئی از این نیازهاست.

چنین روابطی را به هیچ وجه نباید به تولید مثل و آوردن فرزند محدود کرد، بلکه همانطور که اول قرنتیان فصل هفتم می‌گوید، زن و شوهر پیوسته باید در کنار یکدیگر بسر برند و یکدیگر را از وجود خویش محروم نکنند، مگر برای مدتی کوتاه به قصد دعا و با رضایت طرفین. طرفداران وسایل کنترل بارداری معتقدند این آیات نشان می‌‌دهد که خدا به هیچ وجه نمی‌خواهد زن و شوهر روابط جنسی خود را محدود کنند. به اعتقاد این گروه، فرمان "بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید" تنها خطاب به آدم و حوا و نوح و قوم اسرائیل بوده، و برای روزگار کنونی ما کاربرد ندارد. خدا خیلی فرامین دیگر نیز در آن دوران صادر کرد که امروزه دیگر اجرا نمی‌شود. به‌عنوان مثال، به نوح دستور داد کشتی بسازد، یا زناکاران می‌بایست سنگسار می‌شدند.

این به آن معنا نیست که امروزه نیز هر فرد مسیحی باید کشتی بسازد، یا زناکاران سنگسار شوند. گذشته از این، دنیا امروزه به اندازه کافی پر هست و مردم تا می‌توانسته‌اند بارور و کثیر شده‌اند! یکی دیگر از استدلالات طرفداران استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری این است که استفاده از چنین شیوه‌هایی تنها محدود به عصر حاضر نیست، بلکه از سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد در میان اقوام کهن مرسوم بوده است. بی‌تردید اگر اراده خدا این بود که قومش به هیچ وجه به چنین شیوه‌هایی متوسل نشوند، به صراحت حکمی در این باره صادر می‌کرد - چنانکه در مورد خیلی دیگر از آداب و رسوم رایج در آن زمان نظیر قربانی کردن فرزندان یا عبادت بت‌ها فرامین روشنی صادر کرده است. و با این حال در هیچ جای کتاب‌مقدس گفته نشده که "از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده نکنید!" بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که خدا چنین شیوه‌هایی را ممنوع نمی‌داند.

احتمالاً آراء هر دو گروه قوّت و ضعف‌هایی دارد و موضع درست جایی مابین این دو نظر است. جالب است بدانیم که گرچه اکثر قریب به اتفاق مسیحیان با سقط جنین مخالفند و حیات را امری مقدس می‌دانند، در مورد استفاده از وسایل کنترل بارداری اکثراً، چه کاتولیک و چه پروتستان، "در خفا" با دیدگاه پاپ هم‌عقیده نیستند و از آن تبعیت نمی‌کنند. بر طبق نظرسنجی‌های به‌عمل آمده، هفتاد و پنج درصد از کاتولیک‌های آمریکا معتقدند که کلیسا باید استفاده از این وسایل را مجاز اعلام کند، و خود کشور ایتالیا نیز که در آن ۹۷ درصد از مردم پیرو مرام کاتولیک هستند، پایین‌ترین میزان رشد جمعیت را در اروپا داراست.

در مورد این موضوع که آیا استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری کاری مسیحایی است یا خیر شاید هیچگاه نتوان به پاسخی قطعی رسید، اما نکته‌ای که می‌توان به‌طور قطع اعلام داشت این است که مسیحیان نباید یکدیگر را بر سر این موضوع مورد داوری و قضاوت قرار دهند یا به نظرات مخالف خود به دیدۀ تحقیر بنگرند.

در پایان خوشحال خواهیم شد نظر خوانندگان گرامی را نیز در این زمینه جویا شویم.